د. ڕۆسته‌م جه‌بار مسته‌فا / پسپۆڕی جوگرافیای سیاسی به‌رایی هه‌رێمی كوردستان(*) له چوارچێوه‌ی وڵاتی عێراقدا به‌شێكه له وڵاتانی گه‌شه‌سه‌ندوو و ڕۆژبه‌ڕۆژ ژماره‌ی دانیشتووانی زیاد ده‌كات، به‌مه‌ش به شێوه‌یه‌كی گشتی خواست له سه‌ر به‌رهه‌مه خۆراكییه‌كان زیاتر ده‌بێت. هه‌رێمی كوردستان ژینگه‌یه‌كی گونجاوی هه‌یه بۆ وه‌به‌رهێنان، به تایبه‌ت له بواری كه‌رتی كشتوكاڵ و
(گرێبه‌سته گشتییه‌كانى عێراق به نموونه) د. سه‌روه‌ر محەمەد عەبدوڵا بەرایی له‌م ساڵانەی دواییدا نیشانه‌ى پرسیار له سه‌ر یاسا و دادگاكان دروست بوو سه‌باره‌ت به به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ى گه‌نده‌ڵى له زۆرێک له وڵاتاندا. توێژینه‌وه پراكتیكى و تیۆرییەکان زیاتر گومانیان خستووه‌ته سه‌ر بوونى یاسایه‌كى تۆكمه كه بتوانێت هه‌موو جۆر و ڕێگاكانى گه‌نده‌ڵى ده‌ستنیشان
حه‌سه‌ن مسته‌فا به‌رايى به گه‌ڕانه‌وه بۆ مێژووى فيكر و فه‌لسه‌فه‌ى سياسى، يه‌كێك له خه‌مه گه‌وره‌كانى بيرمه‌ند و فه‌يله‌سووفان خه‌مى پێشنياركردنى باشترين شێوه و فۆڕمه‌كانى حوكمڕانى بووه. حوكمڕانييه‌ک كه چاكه‌ى گشتى بۆ دانيشتووان، ئازادى بۆ تاک و سه‌قامگيرى بۆ ده‌وڵه‌ت فه‌راهه‌م بكات. ئه‌فلاتۆن له كۆماردا، وه‌ک باشترين شێوه‌ى حوكمڕاني؛ ده‌وڵه‌تێكى ئايدياڵ
نووسینی: پ.د. ئایلین ئونڤەر نیۆ، گۆڤاری کریتەر وەرگێڕانی: لاڤە رەسوڵ پ. د. ئایلین ئونڤەر نیۆ (Prof. Dr. Aylin Ünver Noi) ساڵی ١٩٧٢ لە ئیزمیر لە خۆرئاوای تورکیا لەدایکبووە، یەکێکە لە مامۆستا و نوسەرە دیارەکان لە بواری پەیوەندی و سیاسەتی نێودەوڵەتیدا. پڕۆفیسۆر ئایلین وەک مامۆستا لە زانکۆی خەلیچ (Halç Üniversitesi) بەردەوامە
(Mahsum Sağlam)نوسینی: مەحسوم ساغڵام ڕۆژنامەی ژیانی نوێ (Yeni Yaşam Gazeyesi) وەرگێڕانی: ئەیاد کەمال ڕەشید گەلی کورد لە باکووری کوردستان و تورکیا ساڵانێکە هەوڵ بۆ سەلماندنی بوونی خۆی دەدات. بەدەر لەوەی تا ڕادەیەکی زۆر ئەم بوونەی سەلماندووە، لەگەڵ ئەوەشدا کێشەی ئازادیی هەبووە، هەر بۆیە هەدەپ(١) وەک درێژکراوەی پارتە سیاسییەکانی دیکەی کورد
نووسینی: سینان تاڤوکچوو، پەیمانگای بیری ستراتیجی وەرگێڕانی: حەمزە محەمەد ساڵح سینان تاڤوکچو (Sinan Tavukçu) سەرۆکی دەزگای لێکۆڵینەوە و بیرکردنەوەی ستراتیژییە. لە ساڵی ١٩٦١ لە شاری سیواس لە تورکیا لەدایکبووە. دوای تەواوکردنی بەشی ئابووری لە زانکۆی گازی، لە ساڵی ١٩٨٦ لە وەزارەتی دارایی دامەزراوە. لە ساڵی ١٩٩٧ وازی لە فەرمانبەری هێنا
وەرگێڕانی: سەرکۆ علی عەبدولقادر (ڕاپۆرتی ناوەندی سپێکتڕووم_هاوس بۆ بیر و توێژینەوە (Spectrum House Düşünce ve Araştırma Merkezi) لە نێوان هەڵبژاردنەکانی ١٤-٢٨ی ئایاری ٢٠٢٣ بۆ هەڵبژاردنی شارەوانییەکانی ٢٠٢٤) ناوەندی سپێکتڕووم_هاوس وەک ناوەندێکی تایبەت بە بیر و توێژینەوە لە تورکیادا، بایەخ بە بابەتە سیاسی و کۆمەڵایەتی و ئابوورییەکان دەدات. بەشێکی ناوەندەکە تایبەتە
بەختیار ئەحمەد ساڵح پوختە لە ناوەڕاستی مانگی تەمموزى ٢٠٢٣، ڕەجەب تەیب ئەردۆغان؛ سەرۆککۆماری تورکیا، گەشتێکی بۆ کەنداو کۆتایی پێ هێنا کە هەر سێ وڵاتی عەرەبستانی سعودیە، قەتەر و ئیماراتی لەخۆگرتبوو. لەو گەشتەدا تورکیا کۆمەڵێک ڕێککەوتنی لەگەڵ ئەو سێ وڵاتە لە بوارەکانى وزە، پیشەسازی، بەرگری، گەشتیاری، بیناسازی و ژێرخانی ئابووریدا واژووکرد.
هاوبیر هیوا کریم پوختە بە هۆی ئەوەی تورکیا لەسەر ئاستی ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست خاوەن پێگەیەکی سیاسی و جیۆستراتیژیی بەهێزە، گۆڕانکارییە سیاسی و سەربازی و ئابوورییەکان چ لە سەر ئاستی هەرێمایەتی چ لە سەر ئاستی نێودەوڵەتی کاریگەریی لە سەر دادەنێت، هاوکات تورکیاش هەوڵی بەڕێوەبردنی ئەو کێشانە دەدات کە بەرەوڕوویدەبێتەوە. لەم توێژینەوەیەدا سیاسەتی
ئەحمەد قادر سیروانی – شەیما سەعید حەمەلاو پوختە ڕەوتی ئایینی لە باكووری كوردستان و توركیا لە دوای ڕەوتی نەتەوەیی كوردییەوە دووەم بەهێزترین تەوژمە. ئەم ڕەوت و پارتانە لە ڕوانگەیەکی ئیسلامییەوە دەڕواننە پرسە نەتەوەییەکان و هەر لە چوارچێوەی فکر و تێڕوانینی ئیسلامییاندا مامەڵە لەگەڵ پارت و ڕێکخراوەکانی کوردستان، تورکیا و وڵاتانی
Send this to a friend
English
كوردی
العربية